Su boruları, günlük hayatımızda temel bir ihtiyaç olan suyun taşınması, dağıtılması ve kullanım noktalarına ulaştırılmasında kritik bir role sahiptir. Çeşitli malzemelerden üretilen bu borular, konutlardan sanayi tesislerine kadar farklı alanlarda yaygın olarak kullanılır. Su borularının üretim süreçleri, çeşitleri ve kullanım alanları hakkında bilgi sahibi olmak, doğru seçimler yapmak açısından büyük önem taşır.
Su boruları, suyun bir kaynaktan bir hedef noktaya taşınmasını sağlayan boru sistemleridir. Genellikle evlerde, binalarda ve sanayi alanlarında temiz suyun ulaştırılması ve atık suların tahliyesi amacıyla kullanılır. Su boruları, içme suyu gibi hassas ihtiyaçlar için hijyenik koşullara uygun malzemelerden üretilir. Ayrıca yüksek basınca dayanıklı olması gereken bu borular, uzun ömürlü ve sızdırmaz yapıda olmalıdır.
Su borularının üretimi, kullanılan malzemeye göre değişiklik gösterir. Genel olarak şu adımları içerir:
Hammadde Seçimi ve Hazırlık
Üretimde kullanılan hammadde, borunun kullanım amacına göre belirlenir. Çelik, bakır, PVC, PPRC gibi malzemeler en çok tercih edilenler arasındadır. Malzeme seçimi, suyun özelliklerine ve kullanım alanına bağlı olarak yapılır.
Ekstrüzyon Yöntemi
Plastik su boruları genellikle ekstrüzyon yöntemi ile üretilir. Bu süreçte, hammadde ısıtılır, eritilir ve belirli bir kalıptan geçirilerek boru şekline getirilir. Daha sonra soğutma işlemi uygulanarak borunun sertleşmesi sağlanır.
Metal Boruların Üretimi
Çelik ve bakır gibi metal borular ise levha halinde malzemelerin silindir biçiminde kıvrılması ve kaynak yapılması ile üretilir. Ayrıca galvanizleme gibi işlemlerle korozyona karşı dayanıklılık kazandırılır.
Test ve Kontrol
Üretim tamamlandıktan sonra su boruları çeşitli dayanıklılık testlerinden geçirilir. Basınç, sıcaklık ve sızdırmazlık testleri, boruların kalite standartlarına uygunluğunu kontrol eder.
Su Boruları Hangi Alanlarda Kullanılır?
Su boruları, oldukça geniş bir kullanım alanına sahiptir. Başlıca kullanım alanları şunlardır:
Evsel Kullanım
Konutlarda su boruları, temiz suyun mutfak, banyo ve diğer ihtiyaç noktalarına ulaştırılması için kullanılır. Ayrıca atık suların tahliyesi için de önemlidir.
Endüstriyel Tesisler
Fabrikalarda üretim süreçlerinde kullanılan suyun taşınması ve atık suların boşaltılması için su boruları kritik bir rol oynar. Yüksek basınçlı su taşıma sistemleri için dayanıklı malzemeler tercih edilir.
Tarım ve Sulama Sistemleri
Tarımsal faaliyetlerde sulama sistemlerinin verimli çalışması, su boruları sayesinde mümkündür. Özellikle damla sulama ve yağmurlama sistemlerinde hafif ve dayanıklı borular kullanılır.
Altyapı Projeleri
Şehir içi su dağıtım ağları ve kanalizasyon sistemleri gibi büyük altyapı projelerinde su boruları vazgeçilmezdir. Uzun ömürlü ve sızdırmaz özelliklere sahip borular tercih edilir.
Yangın Söndürme Sistemleri
Yangın tesisatlarında kullanılan borular, yüksek basınca dayanıklı ve paslanmaya karşı dirençli olmalıdır. Bu sistemlerde genellikle çelik borular kullanılır.
Su Borularının Çeşitleri Nelerdir?
Su boruları, malzeme ve kullanım alanına göre farklı türlere ayrılır. Başlıca su borusu çeşitleri şunlardır:
PVC Su Boruları
Hafif ve ekonomik olan PVC borular, evsel ve tarımsal sulama sistemlerinde yaygın olarak kullanılır. Kimyasal dayanıklılığı yüksek olsa da sıcaklık değişimlerine karşı hassastır.
PPRC Borular
Polipropilen Random Copolymer (PPRC) borular, özellikle sıcak su sistemlerinde tercih edilir. Dayanıklılığı ve uzun ömrü ile bilinir.
Çelik Su Boruları
Yüksek basınca dayanıklı olan çelik borular, genellikle endüstriyel tesislerde ve yangın sistemlerinde kullanılır. Paslanmaya karşı galvanizleme işlemi uygulanır.
Bakır Borular
Hijyenik özellikleri ile dikkat çeken bakır borular, içme suyu tesisatlarında tercih edilir. Ancak maliyeti diğer boru türlerine göre daha yüksektir.
Polietilen (PE) Borular
Esnek ve dayanıklı olan polietilen borular, genellikle dış mekan su taşıma sistemlerinde kullanılır. UV ışınlarına karşı koruma sağlayan türleri de mevcuttur.
Su Boruları ile Doğalgaz Borularu Arasında Bulunan Benzerlikler nelerdir?
Su boruları ve doğalgaz boruları arasındaki farklar şunlardır:
Malzeme:
Su Boruları: Genellikle PVC, PPRC, çelik veya bakır gibi malzemelerden üretilir. Suya zarar vermeyen, sağlığa uygun malzemeler tercih edilir.
Doğalgaz Boruları: Çelik, bakır veya özel polietilen (PE) malzemelerden yapılır. Gazın basınca ve sızdırmazlık gereksinimlerine dayanacak şekilde tasarlanır.
Basınç ve Dayanıklılık:
Su Boruları: Genellikle düşük ila orta basınca dayanıklıdır. Su boruları, doğalgaz borularına göre daha düşük basınç altında çalışır.
Doğalgaz Boruları: Yüksek basınca dayanıklıdır ve gazın güvenli bir şekilde taşınabilmesi için özel özelliklere sahip olmalıdır.
İzolasyon ve Güvenlik:
Su Boruları: Su borularında genellikle ısı ve ses yalıtımı sağlanmaz, fakat bazı özel durumlarda izolasyon yapılabilir.
Doğalgaz Boruları: Gaz sızıntısını önlemek amacıyla sıkı güvenlik önlemleri ve izolasyon uygulanır. Doğalgaz boruları, sızıntı riskine karşı ekstra güvenlik önlemleri gerektirir.
Kurulum ve Uygulama:
Su Boruları: Su boruları genellikle yer altına döşenir ve çeşitli iç mekan tesisatlarında kullanılır.
Doğalgaz Boruları: Doğalgaz boruları, özel izinler ve uzmanlık gerektiren kurulumlarla yer altına veya duvar içine döşenir. Gaz sızıntısının önlenmesi için daha dikkatli kurulum yapılır.
Korozyon ve Dayanıklılık:
Su Boruları: Korozyona karşı dayanıklı malzemeler kullanılır, ancak sürekli suya maruz kalmaları nedeniyle paslanma riski vardır.
Doğalgaz Boruları: Genellikle daha dayanıklı ve korozyon önleyici özellikler taşır. Gaz boruları, hava koşullarına ve kimyasal etkilere karşı daha dayanıklı malzemelerden yapılır.
Su Borularında Kullanılan Malzemeler Nelerdir?
Su borularında kullanılan malzemeler, borunun işlevine ve kullanım alanına göre değişiklik gösterir. En yaygın malzemeler şunlardır:
Çelik
Dayanıklılığı ve basınca karşı direnci ile öne çıkan çelik, genellikle altyapı ve endüstriyel uygulamalarda tercih edilir.
Bakır
Antibakteriyel özellikleri nedeniyle içme suyu tesisatlarında kullanılan bakır, hem hijyenik hem de uzun ömürlüdür.
PVC (Polivinil Klorür)
Ekonomik ve hafif bir malzeme olan PVC, genellikle düşük basınçlı su taşıma sistemlerinde kullanılır.
Polietilen (PE)
Esnek yapısı ile bilinen polietilen, hem tarımsal hem de evsel sulama sistemlerinde tercih edilir.
Polipropilen (PP)
Sıcak su taşıma sistemlerinde kullanılan polipropilen, yüksek sıcaklıklara dayanıklıdır ve uzun ömürlüdür.
Plastik Su Borularının Avantajları
Plastik su boruları, modern inşaat sektöründe en çok tercih edilen türlerden biridir. Bunun temel sebebi, plastik malzemenin sahip olduğu üstün özelliklerdir. İşte plastik su borularının sağladığı başlıca avantajlar:
Hafif ve Taşınabilir Olmaları
Plastik su boruları, çelik veya diğer malzemelerle üretilen borulara göre oldukça hafiftir. Bu, hem taşıma hem de montaj sürecini kolaylaştırır.
Korozyona Dayanıklılık
Plastik su boruları, nem ve su gibi dış etkenlere karşı dirençlidir. Bu özellikleri sayesinde uzun ömürlü bir kullanım sunar ve paslanma sorunu yaşatmaz.
Esneklik ve Dayanıklılık
Plastik malzemeden üretilen borular, esnek yapıları sayesinde darbelere karşı dayanıklıdır. Ayrıca düşük sıcaklıklarda bile kırılma riski oldukça düşüktür.
Ekonomik Olmaları
Plastik su boruları, üretim maliyetlerinin düşük olması nedeniyle diğer malzemelerden yapılan borulara göre daha ekonomiktir. Bu da hem bireysel kullanıcılar hem de büyük projeler için maliyet avantajı sağlar.
Kolay Montaj ve Bakım
Plastik borular, kolay bir şekilde kesilip monte edilebilir. Ayrıca herhangi bir arıza durumunda tamirleri de oldukça pratiktir.
Kimyasal Dayanıklılık
Çeşitli kimyasallara karşı dayanıklı olmaları, plastik su borularını endüstriyel uygulamalarda da ideal bir seçenek haline getirir.
Su Borusu Seçerken Nelere Dikkat Edilmelidir?
Su borusu seçimi, hem bireysel kullanıcılar hem de mühendislik projeleri için kritik bir süreçtir. Yanlış seçilen borular, su kaçağı, kısa ömürlü kullanım ve yüksek bakım maliyetleri gibi sorunlara yol açabilir. İşte su borusu seçerken göz önünde bulundurulması gerekenler:
Kullanım Amacı
Su borularını seçerken ilk olarak kullanım amacını belirlemek önemlidir. Örneğin, ev içi kullanımda plastik borular uygunken, endüstriyel alanlar için çelik borular tercih edilmelidir.
Basınç ve Sıcaklık Dayanımı
Borunun dayanabileceği basınç ve sıcaklık değerlerini göz önünde bulundurmalısınız. Özellikle sıcak su hatlarında bu değerler kritik önem taşır.
Malzeme Seçimi
Plastik, çelik, bakır veya diğer malzemelerden üretilen borular arasından uygun olanı seçmek gerekir. Hangi malzemenin hangi avantajları sunduğunu bilmek, doğru karar vermenizi sağlar.
Montaj Kolaylığı
Seçilen borunun montaj işlemlerinin kolay ve pratik olması önemlidir. Bu durum, özellikle bireysel kullanıcılar için maliyet ve zaman tasarrufu sağlar.
Uzun Ömür ve Dayanıklılık
Su borularının uzun ömürlü ve dayanıklı olması, hem maliyet hem de performans açısından önemlidir. Plastik borular genellikle uzun ömürlüdür, ancak çelik borular zorlu koşullarda daha dayanıklı olabilir.
Standartlara Uygunluk
Su borularının kalite standartlarına uygun üretilmiş olması, güvenli kullanım için kritik bir faktördür. Bu konuya aşağıda detaylı şekilde değineceğiz.
Temiz Su Tesisatında Kullanılan Su Boruları
Temiz su tesisatında kullanılan bu çeşit borular kullanım amacına uygun, temiz suyun kalitesini ve temizliğini etkilemeyen ve korozyona dayanıklı maddelerden yapılmalıdır. Temiz su tesisatında kullanılan bu su boruları farklı malzemelerden ve ham maddeden yapılmış olabilir.
Günümüzde çelik boruların yerini plastik borular almaya başlamıştır. Çelik borunun ömrü, malzemenin kalınlığına ve doğru kullanımına bağlı olarak 10 ve ya 50 yıldır. Ortalama 20 °C sıcaklıkta bu zaman tespit edilmişken basınç ve sıcaklık artması durumunda bu ömür daha da azalmaktadır.
Bina içi soğuk su ve sıcak su tesisatlarında, galvanizli çelik, bakır ve plastik borular kullanılabilir. Günümüzde, galvanizli çelik borulara göre daha uzun süreli bir kullanım, ekonomik ve işçiliğinin kolay olması aynı zamanda fiyat performans açısından iyi olması dolayısıyla plastik borular öncelikle tercih edilmektedir. Fakat sıva üstü tesisatlarda set oluşturulmuş bakır borular estetik yönüyle daha çok tercih edilmektedir
Temiz su tesisatlarında sayaç tarafından su boşaltılması gerçekleştirmek amacıyla yatay borulara % 1 eğim gerçekleştirilmelidir. Açıktan döşenen borular mutlaka birbirine kenetlenmelidir. Boru ekseninin duvardan uzaklığı 3 inçe kadar 4 cm, 3 inç ve daha büyük borularda ise 5 – 6 cm olması gerekmektedir.
Bina dışında toprak altına yerleştirilecek su boruları donmaya karşı önlem oluşturmak için bölgesine göre 60 – 80 – 100 cm derinlikte döşeyerek izolasyon yapılmalıdır. Ayıca ağır vasıta ve yüklü kamyonlar geçecek yerlerde gerekli önlemler etkili şekilde alınmalıdır. Kolektör yapımında kaynak kullanılmamalıdır. Eğer kaynak kullanılması zorunlu ve gerekli ise yeniden galvanizlenme işlemi yapılmalıdır.
Deha Metal İle Alüminyum Folyo Takviyeli Su Boruları
Bu borular üç aşamadan oluşur. Boru ve kaplaması ortasına alüminyum folyo ile birlikte PPR-Tip 3’ten madde koyulur. Folyo sargı kaynaklama ve özel PP filmleri yapılarak alüminyum folyo ile PP katmanı üzerinde bağlantı sağlayacak şekilde birleştirilir.
Üst ve alt katmanı çapraz şekilde bağlı polietilen, orta katmanı alüminyum folyolu şekilde üretilmektedir. Güçlü çapraz yapılan bağlar sayesinde borunun yüksek sıcaklığa dayanımı kolaylaşır. Su borunun orta tabakasında bulunan basit madde olan alüminyum folyo, çapraz bağlı polietilenle bir bütün olacak şekilde çalışarak borunun yüksek ısılarda boyca uzamasını azaltır. Plastik alüminyum folyolu borularda birbirine birleştirme öncesi ağız kısımlarındaki folyo traşlanır ve pürüzsüz hale getirilir. Deha Metal firmasında kullanıcıya ise bu şekilde ulaştırılır.
Açık kanalizasyon sistemleri için ise PVC borular çoğunlukla tercih edilir. Bu seçenek birçok avantaj sağlar. Genellikle düşük maliyet; kurulumun kolaylığı, dayanıklılık. Bütün bu özellikler çeşitli amaçlara uygun olarak Deha Metal adlı firmalarda kullanılmaktadır.
Borular
